Tickets

Specials
Theater

Sporen van Haar

Black Achievement Month
Specials
Theater

Sporen van Haar

Black Achievement Month

Het slavernijverleden langs het spoor van zwarte rijst

Sporen van Haar is een multidisciplinaire theatervoorstelling waarin grote thema’s als strijd en overleven in de koloniën vanuit vrouwelijk en Afrikaans perspectief worden verbeeld in afro-futuristische vormen. De inspiratiebron is de West-Afrikaanse zwarte rijst die mee werd gesmokkeld in de haren van Marronvrouwen, en de betekenis hiervan vandaag de dag.

In de 17e eeuw wisten tot slaaf gemaakte Afrikanen zich te bevrijden van de gruwelijke Nederlandse plantages in Suriname. Bijzonder hierbij was dat vrouwen zwarte rijst meesmokkelden door deze in hun gevlochten haar te verstoppen. Deze rijst en hun eeuwenoude kennis van rijstlandbouw in Afrika waren van belang voor het overleven van de Marrons, die een nieuw leven opbouwden in de Amazonewouden van Suriname. Tot op heden wordt deze van origine Afrikaanse rijstsoort nog verbouwd in Afrika én in de binnenlanden van Suriname waar zij, black alesi genoemd, een spirituele betekenis heeft in de Marroncultuur bij rituelen en het eren van de voorouders.

Sporen van Haar is een ode aan de Marronvrouwen en de zwarte rijst, met de rijstkorrel als symbool voor de (bewijs)sporen in ons heden die ons, langs het spoor van de rijst, terugleiden naar de trans-Atlantische slavernij en de Afrikaanse roots. We openen het perspectief van de Marronvrouwen en de unieke, onbekende verhalen die werden overgedragen van vrouw op vrouw en nu nog worden verteld en gezongen. Ze vertellen ons over de risico’s en gevaren die ze trotseerden, het verlies van eigen land, veerkracht, het behoud van eigen cultuur binnen een extreem systeem van onderdrukking, een nieuwe relatie met de Surinaamse wouden en de kennis van aarde, natuur en landbouw.

Sporen van Haar is een productie van het Plein Theater in samenwerking met Kula Skoro en een collectief van podiumkunstenaars, naar aanleiding van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden 150 jaar afschaffing Slavernij van Nederland.


Sporen van haar heeft als voorstelling zo ook iets heel ontwapenends, brutaals en onpretentieus, haast punk en bevrijdend in de schots en scheve vorm die de voorstelling soms aanneemt, naast de fijnzinnigheid van veel elementen. De voorstelling maakt ruimte, waardeert stilte, verheft de tekst niet boven de andere uitdrukkingsvormen, en laat zien waar de samenwerking tussen de verschillende makers en spelers is uitgekomen.


Het verhaal over marronage, het verzet tegen slavenhouders en plantage-eigenaren vanaf het begin van het koloniale regime in de zeventiende eeuw, krijgt in Sporen van haar niet zozeer een historische vorm, maar wordt vertaald naar een hedendaagse mentaliteit van samen uitvinden en vormgeven, woorden kiezen, beelden en bewegingen delen, je samen uiten en uitspreken.


De zachtaardigheid en vrijheid van deze regie van Berith Danse en Marroncultuur-specialist Josè Tojo is buitengewoon opvallend en werkt heel aanstekelijk, omdat ze dwars op de logica van de well made play en de vlekkeloze productie staat. Dit soort vrijmoedig werk wil je vaker zien in het theater.